ότι αυτή η νομοθετική πρωτοβουλία μπορεί να αποτελεί επιταγή του άρθρου 16 του Συντάγματος, ουσιαστικά, όμως, εκτείνεται στο μέλλον.
Το νέο και ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη, στοχεύει στην αξιοποίηση του ανθρώπινου και επιστημονικού δυναμικού της χώρας.
Στοχεύει στη σύνδεση της οικονομίας μας με το τρίγωνο της γνώσης: την εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία.
Για πρώτη φορά, δημιουργείται ένα νέο και σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη.
Δημιουργείται ένας εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός στον τομέα της έρευνας.
Ουσιαστικά, δημιουργείται ένας Ενιαίος Εθνικός Χώρος Έρευνας.
Με όρους εξωστρέφειας και μέγιστης αποτελεσματικότητας.
Για πρώτη, ίσως, φορά δημιουργείται ένα θεσμικό πλαίσιο που διευκολύνει τη διασύνδεση της έρευνας με την πραγματική οικονομία και την επιχειρηματικότητα.
Η υπέρβαση της κρίσης και το νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας δεν πρόκειται να προκύψουν από την ανακύκλωση παλαιών και χρεοκοπημένων μοντέλων και πρακτικών.
Στις συνεδριάσεις της επιτροπής κατατέθηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις, αναπτύχθηκε γόνιμος προβληματισμός που οδήγησε σε σημαντικές νομοτεχνικές βελτιώσεις.
Το νομοσχέδιο που θα έρθει, πλέον, για ψήφιση στην Ολομέλεια, δημιουργεί πράγματι ένα νέο θεσμικό πλαίσιο.
Ενοποιεί το χώρο της έρευνας.
Προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα μέσα σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία.
Αναδεικνύει ευκαιρίες για επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το νέο αυτό θεσμικό πλαίσιο, χαρακτηρίζεται από ευελιξία.
Συνήθως, η μετάβαση από το παλιό στο νέο, απαιτεί χρόνο.
Το νομοσχέδιο αυτό, όμως, δεν χρειάζεται μεταβατική περίοδο, σε ό, τι αφορά στην εφαρμογή του.
Για πρώτη φορά, μια Εθνική Στρατηγική για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία, είναι σε φάση σχεδιασμού και άμεσης υλοποίησης.
·Ποιοι είναι οι στόχοι:
– (1) Είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της έρευνας, με όρους αξιοκρατίας και αριστείας.
– (2) Είναι η αναβάθμιση και η ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών της χώρας, που αποκτούν, πλέον, ένα νέο λειτουργικό πλαίσιο που στηρίζεται στην ευελιξία, στην εξωστρέφεια και στην αποτελεσματικότητα.
– (3) Είναι η σύνδεση της ερευνητικής δραστηριότητας με την παραγωγική διαδικασία, με την επιχειρηματικότητα.
·Ποια είναι τα νέα στοιχεία που υπεισέρχονται στο θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία:
– (1) Είναι ο τερματισμός ενός καθεστώτος πολυκερματισμού και έλλειψης συντονισμού. Η πολιτική για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία, θα συντονίζεται πλέον από την ΓΓΕΚ.
Ο συντονισμός θα γίνεται μέσα από ευέλικτα και συλλογικά όργανα, με ξεκάθαρά και οριοθετημένα πεδία ευθύνης και αρμοδιοτήτων.
Για πρώτη φορά δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να επιτευχθεί συντονισμός των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία.
– (2) Είναι η διαμόρφωση μιας Εθνικής Στρατηγικής και η κατάρτιση ενός σχεδίου δράσης, με συγκεκριμένους στόχους για τα επόμενα 7 χρόνια, το οποίο θα εγκρίνεται από τη Βουλή.
Προχωράμε, σε κατανομή δαπανών και δράσεων ανά τομέα και ανά βασική ή εφαρμοσμένη έρευνα.
– (3) Είναι η εφαρμογή της αρχής της αντιπροσωπευτικότητας στη σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας που δεν έχει συμβολικό αλλά βαθιά ουσιαστικό χαρακτήρα.
Μέλη του θα είναι εκπρόσωποι της πανεπιστημιακής και ερευνητικής κοινότητας, αλλά και εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα και της αγοράς.
– (4) Είναι η εμπέδωση των αρχών της αριστείας και της αξιοκρατίας στο χώρο.
Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από διαφανείς και συγκεκριμένες διαδικασίες αξιολόγησης.
Η αξιολόγηση των δημόσιων ερευνητικών κέντρων και οργανισμών, συνδέεται με τη χρηματοδότηση των μη οικονομικών δραστηριοτήτων τους.
Ταυτόχρονα, οι κανόνες αξιολόγησης στον ερευνητικό ιστό, από τους ερευνητές έως τα ερευνητικά κέντρα, το παραγόμενο έργο και την αξιοποίησή του, εδράζονται στα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
– (5) Είναι η ευελιξία που παρέχεται πλέον στο λειτουργικό πλαίσιο και στο διοικητικό μοντέλο των ερευνητικών κέντρων.
Αυτό που αναδύεται, πλέον, μέσα από το νέο θεσμικό πλαίσιο είναι η ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ερευνητικών κέντρων, η προσφορά νέων δυνατοτήτων και ευκαιριών, η οικονομική τους αυτοτέλεια και ανεξαρτησία.
– (6) Είναι η δυνατότητα κινητικότητας των ερευνητών στον ενιαίο, πλέον, χώρο, χωρίς τις αγκυλώσεις του παρελθόντος.
Το πιο σημαντικό, είναι ότι μπορούμε να ανακόψουμε τη φυγή των πιο λαμπρών Ελλήνων ερευνητών και επιστημόνων προς το εξωτερικό.
Πως;
Προσφέροντάς τους ικανοποιητικές αμοιβές, αλλά και διευρυμένους ορίζοντες δραστηριότητας.
Στο άρθρο 23 και συγκεκριμένα στην παράγραφο 13 εξαιρούνται τα ερευνητικά κέντρα και οι οργανισμοί από την καταβολή πάσης φύσεως αμοιβών, μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών.
Αυτό φυσικά έχει εφαρμογή και σε ένα ευέλικτο λειτουργικό και διοικητικό μοντέλο για τα ερευνητικά κέντρα και τους οργανισμούς.
Γιατί;
Γιατί, πλέον, θα υπάρχει πρότυπος κανονισμός λειτουργίας για τα ερευνητικά κέντρα.
Θα μπορούν να αναπτύσσουν συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα και τα πανεπιστήμια.
Θα μπορούν οι ερευνητές των δημόσιων ερευνητικών κέντρων και οργανισμών να απασχοληθούν στον ιδιωτικό τομέα.
Την ίδια στιγμή διευκολύνεται και η κινητικότητα των ερευνητών από και προς τα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού, ενώ δημιουργούνται επιστημονικά συμβούλια σε κάθε ερευνητικό κέντρο ή οργανισμό.
– (7) Είναι η απλούστευση των διαδικασιών χρηματοδότησης μελετών, έργων και προγραμμάτων που υποβάλλονται από ερευνητικά κέντρα ή επιχειρήσεις ή και από κοινού.
Μέσα από ένα νέο και απλοποιημένο πλαίσιο, υπολογίζεται ότι ο χρόνος αξιολόγησης μελετών, προγραμμάτων ή έργων, θα συντμηθεί στους 5 μήνες, προκειμένου να υπάρξει η σχετική χρηματοδότηση.
– (8) Είναι η αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου που μπορεί να αντληθεί.
Είναι σαφές ότι η αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία στο 3%, που είναι ο στόχος σύγκλισης με το ποσοστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη δημόσια χρηματοδότηση.
Πόροι μπορούν να αντληθούν από τον ιδιωτικό τομέα αλλά και από συνέργειες.
– (9) Είναι η διασύνδεση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας με τις Περιφέρειες της χώρας.
Δημιουργούνται 13 Περιφερειακά Συμβούλια, σε κάθε μία από τις 13 περιφέρειες της χώρας, με στόχο την περιφερειακή ανάπτυξη, τη στήριξη και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας αλλά και τη συνεργασία με την αυτοδιοίκηση.
– (10) Είναι η δημιουργία, για πρώτη φορά, ενός πλαισίου συνεργασίας των ερευνητικών κέντρων των πανεπιστημίων με τον ιδιωτικό τομέα.
Είναι μια σημαντική εξέλιξη που ανοίγει νέους ορίζοντες.
ʼκουσα με ιδιαίτερη προσοχή την συνάδελφο, κα. Φωτίου, να διατυπώνει ενστάσεις για το γεγονός ότι δεν δημιουργείται ενιαίος χώρος έρευνας και ανώτατης εκπαίδευσης.
Και όμως, στο άρθρο 35 που αναφέρεται στη σύνδεση ερευνητικών οργανισμών, προβλέπεται σαφέστατα, ότι Πανεπιστήμια και ερευνητικοί οργανισμοί μπορούν να συνδιοργανώνουν κοινά ερευνητικά και μεταπτυχιακά προγράμματα, να χρησιμοποιούν τις υποδομές τους από κοινού και να συμπράττουν.
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
Το νομοσχέδιο αυτό έχει προβολή και εφαρμογή στο μέλλον.
Την ώρα που η χώρα βγαίνει από την κρίση και επιχειρεί να διαμορφώσει ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης και ανασυγκρότησης, δομικά στοιχεία αυτού του σχεδίου πρέπει να είναι: η έρευνα, η τεχνολογία και η καινοτομία.
Η ανάπτυξη και η αύξηση της απασχόλησης δεν μπορούν να προέλθουν μέσα από τις συνταγές του παρελθόντος.
Δεν μπορούν να γεννηθούν από ξεπερασμένες σχολές σκέψεις και αντιλήψεις.
Θα ήταν ευχής έργο, η αξιωματική αντιπολίτευση να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της συνεργασίας και της συνεννόησης.
Επί του προκειμένου, πρέπει να τεθεί εκτός κομματικών σκοπιμοτήτων και στείρας αντιπαράθεσης, η στήριξη αυτού του νομοσχεδίου.
Είναι ένα νομοσχέδιο που έχει αναφορά στο αύριο, κανείς δεν πρέπει να το προσεγγίζει με τα μάτια στο χθες.
Σας καλώ να στηρίξετε με την ψήφο σας μια πραγματικά μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Ευχαριστώ.