Αυτές οι αλλαγές προήλθαν μέσα από έναν πενταετή εθνικό διάλογο.
Ένα εκπαιδευτικό σύστημα, είτε αφορά σε δομές και λειτουργίες είτε σε προγράμματα σπουδών, δεν μπορεί να παραμένει ακίνητο, με αγκυλώσεις και δογματισμούς, στη διαδρομή του χρόνου.
Οι συνθήκες αλλάζουν, δημιουργούνται ?στρεβλώσεις, νέα δεδομένα και πρέπει να υπάρχει προσαρμογή.
ʼκουσα με ιδιαίτερη προσοχή όλους τους ομιλητές, ακόμα και αυτούς που είναι αρνητικοί απέναντι σε αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία.
Νομίζω ότι αυτό στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι τι Λύκειο θέλουμε.
Θέλουμε ένα Λύκειο, όπως είναι σήμερα;
Ένα Λύκειο που λειτουργεί περισσότερο ως φροντιστήριο για τα εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές;
Ένα Λύκειο αποστεωμένο από τον παιδευτικό του ρόλο και χαρακτήρα, από την παροχή γνώσης;
Σήμερα, όπως είπα και πριν, το Λύκειο λειτουργεί ως φροντιστήριο από την πρώτη τάξη του Λυκείου για τα μαθήματα που εξετάζονται στις πανελλαδικές.
Ουσιαστικά, οι μαθητές δίνουν προσοχή και ενδιαφέρον μόνο σε αυτά τα μαθήματα και τα μαθήματα Γενικής Παιδείας είναι υποβαθμισμένα.
Η νοοτροπία αυτή έχει επιβληθεί από το ίδιο το σύστημα και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Διαπερνά όλο το εποικοδόμημα, έχει επηρεάσει όχι μόνο τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς αλλά τη συνολική λειτουργία του σχολείου.
Το Λύκειο έχει χάσει την αυτονομία του.
Είναι φανερό ότι απαιτούνται αλλαγές.
Το Λύκειο πρέπει να επανακτήσει το κύρος που πρέπει να διαθέτει μία σημαντικότατη βαθμίδα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Να μη δημιουργεί μαθητές που αναπαράγουν άκριτα τη γνώση.
Αλλά μαθητές που εμβαθύνουν σε αυτή, αποκτούν κριτική διάθεση αλλά και δεξιότητες.
Ιδιότητες που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον αυριανό πολίτη.
Η πρώτη και η δευτέρα Λυκείου αλλάζουν κατεύθυνση.
Οι μαθητές αποκτούν γνώση και μόρφωση, μέσα από το νέο πρόγραμμα.
Σταδιακά επιλέγουν τον προσανατολισμό τους και επισήμως αυτό γίνεται στην αρχή της σχολικής χρονιάς της Τρίτης τάξης του Λυκείου.
Δίνεται έμφαση στη Γενική Παιδεία που σήμερα είναι υποβαθμισμένη και αναπτύσσεται ένας βαθμιαίος προσανατολισμός.
Όσοι από εμάς, διαθέτουν την εμπειρία του Πανεπιστημιακού Δασκάλου, θα έχουν διαπιστώσει ότι τα παιδιά που μπαίνουν και φοιτούν στα Πανεπιστήμια, έχουν μεγάλες ελλείψεις και κενά σε ό, τι αφορά στη Γενική Παιδεία.
Και τα παιδιά είναι τα τελευταία που ευθύνονται για αυτό.
Η γενεσιουργός αιτία είναι το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και το πρόγραμμα μαθημάτων στο Λύκειο, που υποβαθμίζει τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας, καθοδηγεί και εθίζει τους μαθητές σε αυτή την υποβάθμιση.
ʼκουσα από πολλούς να υποστηρίζουν ότι δυσκολεύει η φοίτηση στο Γενικό Λύκειο, αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας για τον μαθητή.
Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι κάποιοι θα ήθελαν ένα Λύκειο της ήσσονος προσπάθειας.
Η γνώση, η κριτική σκέψη και η απόκτηση δεξιοτήτων, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν κατακτώνται άκοπα.
Θεωρώ ιδιαίτερα θετικές, κάποιες αλλαγές που γίνονται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
– Η ερευνητική εργασία που ξεκινά από το Γυμνάσιο, συνεχίζεται στην πρώτη και στη δεύτερη τάξη του Λυκείου, ως αυτόνομο μάθημα.
Στοχεύει να αναδείξει και να καλλιεργήσει το δημιουργικό πνεύμα στο μαθητή, την έρευνα και την κριτική σκέψη.
Να διευρύνει το πεδίο της γνώσης, να τον ωθήσει να ανακαλύψει νέα πεδία γνώσης που υπερβαίνουν τη διδακτέα ύλη.
– Η εισαγωγή του μαθήματος της Πολιτικής Παιδείας, ανταποκρίνεται στις κοινωνικές συνθήκες και ανάγκες. Συμβάλει στην πολιτική κοινωνικοποίηση, όχι με τους όρους του παρελθόντος αλλά με την έννοια της προετοιμασίας του μαθητή να γνωρίσει και να αποδεχθεί τις δημοκρατικές αρχές και τον δημοκρατικό τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας.
-Τις προηγούμενες ημέρες, κυριάρχησε η εντύπωση ότι καταργείται το μάθημα της Πληροφορικής, ότι αποψιλώνεται η δευτεροβάθμια εκπαίδευση από την παροχή γνώσης σε ό, τι αφορά στις νέες τεχνολογίες.
Δεν είναι έτσι. Η Πληροφορική θα διδάσκεται σε όλες τις τάξεις ενώ αυξάνονται και οι ώρες διδασκαλίας.
Ακόμα και στην Τρίτη Λυκείου, που με το νέο σύστημα πρέπει να επιλεγεί η κατεύθυνση, υπάρχουν 14 ώρες για τα Μαθήματα Γενικής Παιδείας, επιλογή που αποτυπώνει τη φιλοσοφία για το Νέο Λύκειο.
Οι ομάδες προσανατολισμού είναι απόλυτα συγκεκριμένες, ο μαθητής γνωρίζει τι επιλέγει, ποια είναι η κατεύθυνση, ποιες σχολές περιλαμβάνει κάθε κατεύθυνση ενώ μειώνονται σε 4 και τα εξεταζόμενα μαθήματα σε κάθε ομάδα προσανατολισμού.
Είναι σημαντικές, επίσης, και οι αλλαγές στο σύστημα αξιολόγησης και βαθμολόγησης.
Ο συνυπολογισμός του βαθμού απολυτηρίου της πρώτης και της δεύτερης τάξης του Λυκείου, αναβαθμίζει το κύρος του Λυκείου και την εκπαιδευτική διαδικασία στις δύο πρώτες τάξεις. Είναι μήνυμα ότι μετράει η συνολική προσπάθεια και εικόνα.
Η αντικειμενική και βέλτιστη αξιολόγηση των μαθητών, διασφαλίζεται και από το νέο σύστημα εξετάσεων στις τάξεις του Λυκείου.
Αυτές πλέον θα έχουν ενδοσχολικό χαρακτήρα, θα εγγυάται τη διαφάνεια και την ίση αντιμετώπιση. Και ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων αποτελεί ένα επιστημονικό επιτελικό όργανο, επιφορτισμένο με αυτό το καθήκον.
Η Τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας θα είναι η μία πηγή επιλογής των θεμάτων σε ποσοστό 50%, ισχύει ως θεσμός στα εκπαιδευτικά συστήματα χωρών της Ευρώπης.
Το βασικό στοιχείο είναι ότι με τις αλλαγές αυτές δεν αιφνιδιάζεται κανείς.?
Ξεκινούν να ισχύουν από την ?Πρώτη Λυκείου, αυτής της σχολικής χρονιάς, και στις επόμενες δύο χρονιές θα έχει ολοκληρωθεί το πλαίσιο.
Οφείλω να επισημάνω και μία ρύθμιση με κοινωνική διάσταση και σημασία.
Αναφέρομαι στην ενισχυτική διδασκαλία, στις τάξεις ενισχυτικής διδασκαλίας, που δημιουργούνται, για τα μαθήματα των πανελλαδικών.
Είναι, ίσως, η πρώτη φορά που η Παιδεία εκφράζει τη βούλησή της να κατισχύσει της παραπαιδείας.
Είναι ένα ισχυρό μήνυμα αυτό, αναδεικνύει τον κοινωνικό ρόλο του Σχολείου.
Θα ήθελα, σε αυτό το σημείο, να αναφερθώ στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Στη συνείδηση των μαθητών αλλά και της ελληνικής οικογένειας, η επαγγελματική εκπαίδευση δεν ήταν ζήτημα επιλογής αλλά λύση ανάγκης.
Φυσικό ήταν να απαξιωθεί στη συνείδηση των μαθητών.
Στην Ελλάδα τα παιδιά επιλέγουν σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 70% το Γενικό Λύκειο και το υπόλοιπο ποσοστό επιλέγει την επαγγελματική εκπαίδευση. Και ένα μεγάλο μέρος από αυτό το ποσοστό δεν την επιλέγει συνειδητά αλλά ως λύση ανάγκης.
Και ο σχολικός πληθυσμός, στο χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, μειώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 50% επιλογή στον αντίστοιχο τύπο του Λυκείου και 50% επιλογή στην επαγγελματική εκπαίδευση.
Για να αναβαθμιστεί η επαγγελματική εκπαίδευση, πρέπει να αλλάξει συνολικά το εποικοδόμημα στο οποίο στηρίζεται, να κατευθύνει τους μαθητές σε σύγχρονα επαγγέλματα στα οποία θα έχουν μέλλον και προοπτική.
Θεωρώ σημαντική καινοτομία στο επαγγελματικό λύκειο τη δημιουργία δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών, με γενικά μαθήματα και με τομείς στην Πρώτη Λυκείου, με μαθήματα και κύκλους ειδικοτήτων στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου.
Πιο σημαντική, όμως, καινοτομία είναι ο μεταδευτεροβάθμιος κύκλος που περιλαμβάνει την Τάξη Μαθητείας, ένα είδος πρακτικής εξάσκησης σε χώρους δουλειάς και πραγματικές συνθήκες με τη συνεργασία και συνδρομή του ΟΑΕΔ.
Δεν αντιλαμβάνομαι τη δυσκολία που έχουν κάποιοι να αναγνωρίσουν αυτή τη θετική εξέλιξη, αυτή τη θετική αναφορά όταν για δεκαετίες συζητούσαμε και προτείναμε τη σύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ταχύτερη απορρόφηση των αποφοίτων των επαγγελματικών λυκείων από την αγορά εργασίας.
Την ίδια στιγμή συνιστά αναβάθμιση η στελέχωση των ΙΕΚ, των Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης, και των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, από εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά, κυρίως, η δυνατότητα που δίνεται στους αποφοίτους να αποκτούν πιστοποίηση.
Θεωρώ ότι θα πρέπει ίσως να ξαναδούμε τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για τις μετεγγραφές φοιτητών, από τις ειδικές κατηγορίες.
Η προϋπόθεση να υπάρχει άνεργος γονέας, 8 μήνες άνεργος μέσα στο 2013, θα μπορούσε να περιοριστεί. Είτε 6 μήνες άνεργος, είτε 8 μήνες, δεν υπάρχει διαφοροποίηση στο πρόβλημα για την οικογένεια.?
Επίσης, θα πρέπει από τις προσλήψεις των πολύτεκνων αναπληρωτών και ωρομίσθιων καθηγητών να αφαιρεθεί η προϋπηρεσία, ως όρος.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Πιστεύω ότι η Παιδεία αποτελεί χώρο σύγκλισης και όχι αντιπαράθεσης.
Χώρο συνάντησης και συνεργασίας και όχι πεδίο μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.
Δεν είναι δυνατόν ακόμα και στο χώρο της Παιδείας να προχωρούν κάποιοι με την αντίληψη άρνησης των αλλαγών.
Να μην θέλουν να αλλάξει τίποτα.
Θεωρώ ότι πρέπει να αναζητούμε πάντα ένα κοινό τόπο συνάντησης στα θέματα της Παιδείας.
Στην ομιλία μου στην Ολομέλεια, θα είμαι περισσότερο αναλυτικός, θεωρώ, όμως, ότι το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ευχαριστώ κύριε Υπουργέ,
Ευχαριστώ κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.