για τις κατευθύνσεις και τις προοπτικές της νέας ΚΑΠ, μέχρι το 2020 αλλά κυρίως για ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα.
Τι σηματοδοτεί η νέα ΚΑΠ, με πολύ απλά λόγια.
Υπάρχουν 20 δισεκατομμύρια ευρώ διαθέσιμα μέχρι το 2020.
Πολλοί έχουν την τάση να συνδέουν όλο αυτό το πλαίσιο με τη διανομή των ενισχύσεων.
Και μετά τι γίνεται;
Γιατί κάποια στιγμή από το 2020 δεν θα υπάρχει ένας τόσο μεγάλος προϋπολογισμός. ʼλλωστε στα πλαίσια της σύγκλισης, θα ενισχύονται οι αγρότες φτωχότερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι πρέπει να κάνουμε.
Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δούμε τη νέα ΚΑΠ, ως ευκαιρία για να αναδιατάξουμε τον πρωτογενή τομέα.
Με σαφείς και συγκεκριμένους στόχους.
Ποιοι είναι αυτοί.
Είναι τρεις κατά τη γνώμη μου.
Ο πρώτος είναι να αλλάξουμε τον προσανατολισμό του κτηνοτρόφου και του αγρότη.
Να σταματήσει να θεωρεί ως μοναδικό εισόδημα την ενίσχυση. Οι ενισχύσεις φυσικά δεν καταργούνται. Πρέπει όμως να αλλάξουμε νοοτροπία.
Η ενίσχυση δεν είναι εισόδημα αλλά ένα δίχτυ ασφαλείας για τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο, μπροστά στα απρόοπτα φαινόμενα που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή, το φυτικό ή ζωικό κεφάλαιο.
ʼρα για να ενισχυθεί πραγματικά το εισόδημα του κτηνοτρόφου και του αγρότη πρέπει να τον προσανατολίσουμε προς την αγορά. Να δώσει προστιθέμενη αξία στο προϊόν του και να αποκτήσει έξτρα εισόδημα από τη διάθεση του στην αγορά.
Αυτός πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος.
Ο δεύτερος στόχος πρέπει να στοχεύει στον αγρότη ή τον κτηνοτρόφο , που είναι στην ηλικία των 55 ετών, λίγο παραπάνω ή λίγο παρακάτω.
Και αυτή η ΚΑΠ και επόμενη ΚΑΠ μετά το 2020 , πρέπει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να συνεχίσει να είναι ενεργός, να έχει εισόδημα και κυρίως να μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με ομαλό τρόπο, χωρίς να μείνει εισοδηματικά ακάλυπτος μέχρι το χρόνο συνταξιοδότησης τους.
Είναι ο δεύτερος στόχος.
Ο τρίτος και για μένα κορυφαίος στόχος πρέπει να είναι οι νέοι αγρότες, αυτοί που προσανατολίζονται προς τον πρωτογενή τομέα. Αυτοί πρέπει να στηριχθούν και αυτό γίνεται.
Γιατί;
Για να ανανεωθεί ο πληθυσμός της υπαίθρου, για να οικοδομηθεί ένας πρωτογενής τομέας με εξωστρέφεια και δυναμισμό, που θα είναι προσανατολισμένος στην αγορά, που θα αποφέρει ενισχυμένο εισόδημα.
Φίλες και Φίλοι,
Τα προηγούμενα χρόνια βλέπαμε τις ενισχύσεις ως το μοναδικό εισόδημα, ο σχεδιασμός μας για τη γεωργία και την κτηνοτροφία διαρκούσε όσο διαρκούσαν τα χρηματοδοτικά προγράμματα ή πολλές φορές όσο και η θητεία ενός υπουργού.
Είναι λοιπόν ώρα να τα αλλάξουμε όλα αυτά.
Η νέα ΚΑΠ στοχεύει στην αξιοποίηση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων και στην ανταγωνιστικότητα.
Αντιμετωπίζει τις ανισότητες που υπήρχαν στις ενισχύσεις τα προηγούμενα χρόνια. Θύμα αυτής της ανισότητας ήταν η κτηνοτροφία.
Ουσιαστικά τι συνέβαινε. Ποια ήταν η στρέβλωση.
Με το προηγούμενο καθεστώς ενισχύσεων, πέρα από την ανισότητα στην κατανομή των ενισχύσεων, είχαμε αποσύνδεση των ενισχύσεων από την παραγωγή.
Ουσιαστικά δηλαδή η κτηνοτροφία ήταν αποσυνδεδεμένη, σε ότι αφορά τις ενισχύσεις, από το ζωικό κεφάλαιο.
Χρειαζόμασταν ένα πιο δίκαιο σύστημα κατανομής των ενισχύσεων.
Οι ενισχύσεις στους αγρότες συνδέονται με το εύρος της γης που καλλιεργεί.
Το ίδιο ισχύει και για τους κτηνοτρόφους, οι ενισχύσεις συνδέονται με το ζωικό κεφάλαιο.
Σε καμία περίπτωση δεν θα χορηγούνται ενισχύσεις σε όσους καλλιεργούν ποσοστό κάτω του 50% των συνολικών τους εκτάσεων.
Ποια είναι τα κριτήρια όμως για τις επιδοτήσεις σε ό,τι αφορά στην επιλεξιμότητα των αγροτικών εκτάσεων.
Για τους αγρότες σε ότι αφορά τις αρόσιμες εκτάσεις, απαιτείται ένα όργωμα σε ετήσια βάση και για τους δενδρώνες ένας καθαρισμός ανά δύο χρόνια.
Για τους αγρότες, σχετικά με τους βοσκότοπους το κριτήριο επιλεξιμότητας είναι η διατήρηση σε καλή κατάσταση και ποσοστό 0, 7 ελάχιστης πυκνότητας βλάστησης για κάθε 10 στρέμματα.
Ειδικά για τους κτηνοτρόφους, υπάρχει και το ζήτημα της κατανομής των εκτάσεων των δημόσιων βοσκοτόπων. Το κριτήριο για την κατανομή τους θα είναι ο αριθμός των ζώων που έχει κάθε κτηνοτρόφος.
Με βάση αυτό το κριτήριο , κάθε κτηνοτρόφος θα δηλώσει αυτές τις εκτάσεις για να πάρει την ενίσχυση που αναλογεί το 2015.
Κάτι που πιστεύω ότι είναι σημαντικό, είναι το γεγονός ότι όσοι δεν δηλώσουν εκτάσεις δεν σημαίνει ότι αποκλείονται από τις ενισχύσεις.
Απλούστατα, θα λάβουν συνδεδεμένη ενίσχυση ανάλογα με τον αριθμό των ζώων τους.
Στις συνδεδεμένες ενισχύσεις υπάρχουν διαθέσιμα 153 εκατομμύρια ευρώ το 2015, για τα βοοειδή , τα αιγοπρόβατα, την καλλιέργεια ψυχανθών για ζωοτροφές.
Τα 153 εκατομμύρια των συνδεδεμένων ενισχύσεων για το 2015, είναι σημαντικό ποσό, αν σκεφθούμε ότι ο συνολικός εθνικός φάκελλος των ενισχύσεων για το 2015 είναι 2 δις ευρώ.
Με πολύ απλά λόγια, με την θέσπιση αυτών των κριτηρίων, αλλάζει η φιλοσοφία που ήθελε τις επιδοτήσεις να πηγαίνουν ακόμα και σε αγρότες του καναπέ.
Οι επιδοτήσεις θα πηγαίνουν σε αυτούς που παράγουν.
Δίνονται κίνητρα στον αγρότη να καλλιεργεί τη γή, όχι μονοδιάστατα και με όρους του παρελθόντος αλλά με γνώμονα τον εκσυγχρονισμό και την εξωστρέφεια του παραγωγικού δυναμικού.
Για παράδειγμα, η μονοκαλλιέργεια που προκαλεί κορεσμό με προϊόντα που ο αγρότης αναγκάζεται να διαθέσει σε τιμές κάτω του κόστους, τερματίζεται.
Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μεγάλες καλλιέργειες, για αρόσιμες εκτάσεις άνω των 100 στρεμμάτων.
Εκεί, για να υπάρχουν ενισχύσεις, πρέπει να υπάρχουν δύο είδη καλλιεργειών, δύο είδη.
Και η κύρια καλλιέργεια να καλύπτει το 75% της καλλιεργήσιμης γης.
Ουσιαστικά , για να έχουμε μια πλήρη εικόνα, μέσα από τις στρεμματικές ενισχύσεις της νέας ΚΑΠ, υπάρχει αύξηση των ενισχύσεων για τους αγρότες της εκτατικής γεωργίας αλλά και για τους κτηνοτρόφους, λόγω του ότι στα πλαίσια της σύγκλισης αυξάνεται σταδιακά το ύψος της ενίσχυσης ανά στρέμμα.
Αύξηση προκύπτει για τους αμπελουργούς και σχετική αύξηση για τους παραγωγούς οπωροκηπευτικών.
Είπα και πριν ότι οι ενισχύσεις δεν πρέπει να νοούνται ως κύριο εισόδημα. Η αύξηση του εισοδήματος θα προκύψει από το άνοιγμα του πρωτογενούς τομέα στην αγορά. Από τη δημιουργία υψηλής προστιθέμενης αξίας για τα προϊόντα.
Με τη νέα ΚΑΠ, έχουμε τη δυνατότητα να διαθέσουμε πόρους για τους νέους αγρότες αλλά και για όσους τώρα εισέρχονται στο αγροτικό επάγγελμα και είναι κάτω των 40 ετών.
Οι διατάξεις για τους νέους αγρότες ενεργοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου του 2015 και προβλέπουν αύξηση της ενιαίας ενίσχυσης για τους νέους αγρότες , μέχρι το ανώτατο όριο ύψους του δικαιώματος κάθε περιφέρειας.
Μπορεί επίσης να στηριχθεί, με πόρους, η μεταποίηση αλλά και η εξαγωγική δραστηριότητα.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα ενίσχυσης περιοχών που θεωρούνται ότι μειονεκτούν ή είναι δυσπρόσιτες. Αυτό αφορά και τις νησιωτικές περιοχές.
Μπορεί να ενισχυθεί μια αναδιάρθρωση καλλιεργειών, να ενισχυθούν οι αρδευτικές υποδομές.
Μπορούν να μετατραπούν οι συμβατικές βοοτροφικές μονάδες σε βιολογικές μονάδες
Θα ήθελα να αναφερθώ ειδικά στην Κω και μια μεγάλη προοπτική που διανοίγεται. Αυτή δεν είναι άλλη από τα κίνητρα που δίνονται για τη δημιουργία ομάδων παραγωγών.
Ο νέος κανονισμός 1305/2013 που σχετίζεται με τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης της νέας ΚΑΠ, δηλαδή ο δεύτερος πυλώνας, δίνει αυξημένα και ενισχυμένα κίνητρα για τη σύσταση ομάδων παραγωγών.
Υπάρχει ανώτατο ετήσιο ποσό επιχορήγησης που ανέρχεται σε 100.000 ευρώ και ποσό επιδότησης στο 10% επί της παραγωγής.
Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω πιστεύω την προσπάθεια που έκανα, αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου σε ότι αφορα τον απαιτούμενο αριθμό για την σύσταση ομάδας παραγωγών στα νησιά μας.
Η προσπάθεια αυτή είχε αίσιο τέλος, στα νησιά μας οι ομάδες παραγωγών μπορούν πλέον να συστήνονται με τον ελάχιστο αριθμό.
Γιατί το λέω αυτό και ειδικά για την Κω.
Γιατί μέσα από τις ομάδες παραγωγών, μπορείτε να βγείτε στην αγορά, αποκτήσετε ένα καλύτερο εισόδημα, να πουλήσετε οι ίδιοι τα προϊόντα σας, να πραγματοποιήσετε εμπορικές συμφωνίες σε βάθος χρόνου.
Ένα μόνο παράδειγμα θα φέρω.
Σίγουρα έχετε ακούσει πολλούς να μιλούν για τη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό.
Έτσι όπως διατυπώνεται, εδώ και χρόνια, έχει καταντήσει ευχολόγιο.
Στην Κω υπάρχει μεγάλη ζήτηση οπωροκηπευτικών αλλά και άλλων προϊόντων από τα ξενοδοχεία ή τις επιχειρήσεις εστίασης.
Υπάρχον όμως απαιτήσεις από την πλευρά τους όπως είναι η πλήρης κάλυψη των αναγκών, η έγκαιρη παράδοση, η αξιόπιστη εφοδιαστική αλυσίδα, η σήμανση,η πιστοποίηση των προϊόντων, οι ανταγωνιστικές τιμές.
Το παράδειγμα δεν αφορά τα οπωροκηπευτικά, αφορά το σύνολο των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα.
Μόνο με τη δημιουργία και λειτουργία ενός σύγχρονου σχήματος, όπως είναι οι Ομάδα Παραγωγών μπορείτε να τα διασφαλίσετε όλα αυτά.
Γιατί πλέον ενισχύονται με χρηματοδοτικά κίνητρα οι Ομάδες παραγωγών προκειμένου να μπορούν να βγουν και να διαθέσουν τα προϊόντα τους στην αγορά, να διαχειρίζονται επαρκώς τη διαθεσιμότητα προϊόντων και την λειτουργία του εφοδιασμού και της διακίνησης.
Σίγουρα μπορείτε να είστε ανταγωνιστικοί. Όταν σε μια ομάδα παραγωγών, σε ένα συνεργατικό σχήμα, συμμετέχει ένας αγρότης που παράγει ζωοτροφές, ένας κτηνοτρόφος και ένας τυροκόμος, αντιλαμβάνεστε όλοι ποιες οικονομίες κλίμακος δημιουργούνται και πόσο ανταγωνιστική μπορεί να είναι αυτή η ομάδα.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η Επιτροπή Γεωργίας του νέου ευρωπαϊκού κοινοβουλίου,ετοιμάζει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την ενίσχυση του ρόλου των ομάδων παραγωγών.
Μάλιστα έγινε και η πρώτη συνεδρίαση και συζήτηση πριν από μία εβδομάδα περίπου.
Αυτό σημαίνει ότι μεσοπρόθεσμα θα υπάρξουν επιχειρησιακά προγράμματα, με αυξημένα κίνητρα, για τις ομάδες παραγωγών οπωροκηπευτικών.
Μπορεί όμως σίγουρα να υπάρξει επέκταση και για ομάδες παραγωγών προϊόντων που σχετίζονται με την κτηνοτροφία.
Φίλες και Φίλοι
Για πολλά χρόνια, η καχεξία του πρωτογενούς τομέα, τροφοδοτήθηκε από την στρεβλή αντιμετώπιση του θεσμού των ενισχύσεων.
Οι ενισχύσεις έθεταν στο περιθώριο, βασικές και ζωτικότερες ανάγκες. Όπως είναι η εξωστρέφεια της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, η δημιουργία προϋποθέσεων για ένα αυξημένο και σταθερό εισόδημα για τον αγρότη, η ανάγκη παραγωγής προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία.
Αν υπάρχει ένα νησί στα Δωδεκάνησα, που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα , αυτό είναι η Κως.
Είναι στο χέρι όλων μας να δούμε τον ορίζοντα που υπάρχει πέρα από τα ποσά των ενισχύσεων , που επαναλαμβάνω δεν πρόκειται για εισόδημα αλλά για ένα δίχτυ ασφαλείας για τον γεωργό και τον κτηνοτρόφο.
Εισόδημα, αξιοπρεπές , αυξημένο και με προοπτική είναι αυτό που θα προέλθει από το άνοιγμα του παραγωγού στην αγορά.
Από τη συνένωση δυνάμεων , από τις ομάδες παραγωγών, από την καινοτομία.
Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Ευχαρστώ.