Να μη βρίσκεται σε μία διαδικασία αξιολόγησης αλλά και επαναξιολόγησης.
Είναι πολιτικά αποδεκτό να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, σε πολλά από τα ζητήματα αυτού του νομοσχεδίου.
Ενός νομοσχεδίου που συνδέεται με ευρείες αλλαγές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αλλά και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Ενός νομοσχεδίου που δημιουργεί ένα Νέο Λύκειο, που η δομή και η λειτουργία του εδράζεται σε μία νέα φιλοσοφία και αντίληψη.
Παρακολούθησα στην Επιτροπή αλλά και στην Ολομέλεια, με ιδιαίτερη προσοχή, τις τοποθετήσεις όλων των συναδέλφων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Είναι δυνατόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να μην υπάρχει, να μην βρίσκετε ένα θετικό σημείο σε αυτό το νομοσχέδιο;
Είναι δυνατόν, ο χώρος της Παιδείας, που έπρεπε να αποτελεί κοινό τόπο και πεδίο σύγκλισης, να μετατρέπεται σε πεδίο άσκησης ξεπερασμένων κομματικών σκοπιμοτήτων και εντυπώσεων;
Το Λύκειο
, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ως δομή, λειτουργία αλλά και περιεχόμενο, ανήκε σε μία άλλη εποχή.
Πάντως όχι σε αυτή την εποχή.
Για πολλά χρόνια υπήρχε ατολμία αλλά και εμμονή σε ένα σύστημα, τις αδυναμίες του οποίου αντιλαμβανόμασταν όλοι.
Τις βιώναμε όλοι.
Αυτές οι παράπλευρες αδυναμίες ήταν ορατές στη μαθησιακή διαδικασία, η οποία είχε υποστεί σημαντικές στρεβλώσεις.
Οι μαθητές του Λυκείου ήταν προσανατολισμένοι στα εξεταζόμενα μαθήματα των πανελλαδικών, σχεδόν από την πρώτη τάξη του Λυκείου.?
Αυτό λειτουργούσε απαξιωτικά για την ίδια την έννοια και το ουσιαστικό περιεχόμενο της γνώσης, για τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας.
Αυτή την παράπλευρη, όπως είπα, αδυναμία τη διαπιστώναμε και όσοι ?ξ ?μ?ν είναι Πανεπιστημιακοί, όταν τα παιδιά αυτά εισάγονταν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.?
Παρατηρούσαμε τα μεγάλα κενά και το έλλειμμα γνώσης αυτών των παιδιών σε ό, τι αφορά στη γνώση που παρέχεται μέσα από τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας.
Οι τελευταίοι που φταίνε για το γεγονός ότι το Λύκειο λειτουργούσε ως φροντιστήριο για τα εξεταζόμενα μαθήματα στις Πανελλαδικές, είναι οι ίδιοι οι μαθητές.
Εδώ και πέντε χρόνια διεξάγεται ένας διάλογος για αυτές τις αλλαγές.
Το χρονικό διάστημα ήταν επαρκές. Θα έλεγα ότι έχουμε καθυστερήσει στη διαμόρφωση και υλοποίηση αυτών των αλλαγών.
Το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα, ουσιαστικά, επανατοποθετεί τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Στοχεύει στο να προσδώσει κύρος στο Λύκειο, να αναβαθμίσει το ρόλο του.
Να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με τη γνώση, τη μαθησιακή διαδικασία.
Να το καταστήσει αυτό που πραγματικά πρέπει να είναι.
Την πιο σημαντική βαθμίδα εκπαίδευσης, με πολυσήμαντο ρόλο.
Η κριτική που ακούγεται από κάποιους, επικεντρώνεται στην αύξηση του δείκτη δυσκολίας σε ό, τι αφορά στη φοίτηση στο Λύκειο.
Μου προξενεί μεγάλη εντύπωση αυτό.
Θα ήθελαν κάποιοι ένα Λύκειο της ήσσονος προσπάθειας;
Ουσιαστικά, με τις αλλαγές που περιέχονται στο νομοσχέδιο, οι μαθητές δεν επιλέγουν αλλά κατακτούν τη γνώση, τη σφαιρική και ολοκληρωμένη γνώση.
Τα μαθήματα της Γενικής Παιδείας δεν απαξιώνονται πλέον.
Ο μαθητής οδηγείται σταδιακά στον προσανατολισμό, που πραγματοποιείται με δική του επιλογή στην Τρίτη Λυκείου.
Η συνολική προσπάθεια και η επίδοσή του από την πρώτη τάξη του Λυκείου προσμετράται.
Ο συνυπολογισμός του βαθμού απολυτηρίου στις δύο πρώτες τάξεις του Λυκείου, δεν αναβαθμίζει μόνο το κύρος της εκπαιδευτικής βαθμίδας αλλά και την ίδια τη μαθησιακή διαδικασία.
Σταδιακά εξελίσσεται ένας βαθμιαίος προσανατολισμός του μαθητή.
Υπάρχει, επίσης, ένα νέο σύστημα εξετάσεων στις τάξεις του Λυκείου, με ενδοσχολικό χαρακτήρα.
Με τον τρόπο αυτό, υπάρχει και αποφόρτιση αλλά και αντικειμενική αξιολόγηση του μαθητή.
Η αντικειμενικότητα αξιολόγησης προκύπτει και μέσα από το νέο σύστημα επιλογής των θεμάτων που θα προκύπτει κατά 50% από τη διδακτέα ύλη και κατά 50% από μία Τράπεζα Θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας.
Με τον τρόπο αυτό έχουμε ισότιμη και αντικειμενική αντιμετώπιση των μαθητών του Λυκείου σε όλα τα σχολεία της χώρας.
Θα ήθελα να αναφερθώ και σε ορισμένες θετικές διατάξεις του νομοσχεδίου:
– Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι οι μαθητές εξοικειώνονται με την ερευνητική εργασία. Το συγκεκριμένο μάθημα, εκτός του ότι έχει ενταχθεί στο ερευνητικό πρόγραμμα του Γυμνασίου, θα διδάσκεται στις δύο πρώτες τάξεις.
Μέσα από τη διαδικασία αλλά και το πλαίσιο της ερευνητικής εργασίας αναπτύσσεται η δημιουργικότητα αλλά και η ικανότητα κριτικής σκέψης και αντίληψης του μαθητή.
– Η εισαγωγή του μαθήματος της Πολιτικής Παιδείας, είναι μία νέα καινοτομία που βρίσκεται σε αντιστοίχηση με τις συνθήκες που επικρατούν. Θέλουμε οι μαθητές, οι αυριανοί πολίτες, να κοινωνικοποιηθούν μέσα από την εμπέδωση και αποδοχή των δημοκρατικών αρχών.?
Σε νέα κατεύθυνση κινείται και η εισαγωγή του μαθήματος της Φιλοσοφίας στη Β’ Λυκείου. Είναι καιρός, στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, να ενταχθούν, ως μαθησιακό αντικείμενο, και τα συγκριτικά και διαχρονικά πλεονεκτήματα αυτής της χώρας.
Ένα από αυτά, αν όχι το πιο σημαντικό, είναι η εμβέλεια του Ελληνικού Πνεύματος και η διαχρονική του αξία μέσα στο χρόνο.
– Ιδιαίτερα θετική θεωρώ μία ρύθμιση που έχει ξεκάθαρη κοινωνική στόχευση.
Αναφέρομαι στην ενισχυτική διδασκαλία εντός του σχολείου, σε μία εποχή που η ελληνική οικογένεια δοκιμάζεται και προσπαθεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της.
Δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, η Δωρεάν Παιδεία δεν ήταν δωρεάν σε όλες της τις εκφάνσεις.
Για πρώτη, όμως, φορά, μέσα από τη συγκεκριμένη διάταξη, η Παιδεία, η Δημόσια Παιδεία, επιδεικνύει την αποφασιστικότητα της να υπερισχύσει της παραπαιδείας.
Για πρώτη φορά, η χώρα αποκτά έναν Εθνικό Οργανισμό Εξετάσεων, μια ανεξάρτητη αρχή, που θα διασφαλίζει την ποιότητα αλλά και τη διαφάνεια των Εξετάσεων στο Γενικό και στο Επαγγελματικό Λύκειο, ενώ, παράλληλα, θα εποπτεύει και θα επικαιροποιεί την Τράπεζα των Θεμάτων.
Ουσιαστικά, θα πρόκειται για ένα επιτελικό και ευέλικτο όργανο, που θα στελεχωθεί με επιστήμονες και εκπαιδευτικούς εγνωσμένου κύρους.
Θα ήθελα να αναφερθώ και στα ζητήματα της επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Αυτοί που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, παραβλέπουν ότι ο σχολικός πληθυσμός στην επαγγελματική εκπαίδευση έχει φθίνουσα πορεία, μειώνεται με μία σταθερή γεωμετρική πρόοδο.
Στη χώρα μας είχε δημιουργηθεί και καλλιεργηθεί η αντίληψη ότι η επαγγελματική εκπαίδευση ήταν μία λύση ανάγκης.
Ουσιαστικά, το σύστημα προσανατόλιζε στην κατεύθυνση του Γενικού Λυκείου. Αν δούμε τι συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα αντιληφθούμε ότι υπάρχει μία εντελώς διαφορετική εικόνα και κατάσταση.
Υπάρχει ένας ευρωπαϊκός μέσος όρος που κατανέμει ισομερώς σε 50-50 την επιλογή των μαθητών ανάμεσα στο Γενικό Λύκειο και στο Επαγγελματικό Λύκειο.
Στη Γερμανία, μάλιστα, το Επαγγελματικό Λύκειο κατισχύει και αποτελεί επιλογή του 70% των μαθητών.
Στη χώρα μας τα ποσοστά είναι αντίστροφα, η επαγγελματική εκπαίδευση, όπως προείπα, αποτελεί λύση ανάγκης.
Δεν μπορεί, όμως, να αναβαθμιστεί, χωρίς να γίνουν οι αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις.
Μόνο έτσι η επαγγελματική εκπαίδευση θα αποτελεί επιλογή με προοπτική και όχι λύση ανάγκης.
Θεωρώ ότι μία σημαντική καινοτομία στο επαγγελματικό Λύκειο είναι η δημιουργία δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών με γενικά μαθήματα με τομείς ?στην Πρώτη Λυκείου αλλά και με μαθήματα και κύκλους ειδικοτήτων στις δύο άλλες τάξεις του Λυκείου.
Πιο σημαντική, όμως, καινοτομία, η οποία λειτουργεί στην κατεύθυνση της αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι η εισαγωγή του θεσμού της Τάξης Μαθητείας.
Η Τάξη Μαθητείας αποτελεί πρακτική εξάσκηση σε χώρους δουλειάς κάτω από πραγματικές συνθήκες και με τη συνεργασία του ΟΑΕΔ.
Γίνεται ένα πρώτο και ουσιαστικό βήμα για τη σύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, διευκολύνεται η απορρόφηση των αποφοίτων των επαγγελματικών λυκείων από την αγορά εργασίας.
Αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης αποτελεί και το πεδίο το οποίο υπηρετεί.
Επαγγέλματα και κατευθύνσεις με μέλλον και όχι ειδικότητες που επικαλύπτονται και άρα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, από άλλες και ανώτερες βαθμίδες σπουδών.
Αναβάθμιση αποτελεί και η δυνατότητα των αποφοίτων των επαγγελματικών Λυκείων να αποκτούν πιστοποίηση αλλά και το ότι στα ΙΕΚ, στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης και στις σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης θα μπορούν να διδάσκουν εκπαιδευτικοί από το χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Μια αναφορά μικρή και στο θέμα των μετεγγραφών των φοιτητών, που πρέπει και οφείλει να γίνεται με κοινωνικά κριτήρια, λόγω και των συνθηκών που επικρατούν.
Θεωρώ, κύριε Υπουργέ, όπως και εσείς ο ίδιος αποδεχθήκατε στην Επιτροπή, ότι το συγκεκριμένο άρθρο επιδέχεται ορισμένες βελτιώσεις αναφορικά με το όριο για τα εισοδηματικά κριτήρια αλλά και το όριο πιστοποίησης της ανεργίας, για τους γονείς, στο τρέχον έτος.
Θεωρώ ότι ορθώς θα υπάρχει βελτίωση, στο μέτρο του δυνατού, στα εισοδηματικά κριτήρια αλλά θα πρέπει να ξαναδείτε και το όριο που αφορά στους άνεργους γονείς των φοιτητών, μέσα στο 2013.
Έχω τη γνώμη πως είτε είναι άνεργος κάποιος για 6 είτε για 8 μήνες, μέσα στο 2013, οι συνέπειες και οι δυσκολίες είναι ίδιες.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κλείνοντας την ομιλία μου, θα ήθελα να αναφερθώ στις ομάδες προσανατολισμού που θα επιλέγει ο μαθητής στην Τρίτη Τάξη του Λυκείου και να εκφράσω έναν προβληματισμό.
Ο προβληματισμός μου έγκειται στο ότι οι Παιδαγωγικές Σχολές αποτελούν αυτόνομη ομάδα προσανατολισμού.
Με αυτό τον τρόπο, δηλαδή, ο μαθητής, σε αντίθεση με τις άλλες ομάδες προσανατολισμού, έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μόνο τα Παιδαγωγικά Τμήματα και όχι ευρύτερα επιστημονικά πεδία εξειδίκευσης, όπως συμβαίνει με τις άλλες ομάδες προσανατολισμού.
Επισημαίνω τον κίνδυνο, μέσα από αυτή τη στρέβλωση, να υπάρξει μειωμένο, και μάλιστα θεαματικά μειωμένο ενδιαφέρον των μαθητών, ως προς την επιλογή των Παιδαγωγικών Σχολών, κάτι που θα οδηγήσει και σε σταδιακή και συνολική απαξίωσή τους στο άμεσο μέλλον.
Υπάρχουν, εκτός από την παραπάνω, και δύο άλλες ενστάσεις.
Τα Παιδαγωγικά Τμήματα, εμφανίζονται να είναι σε πλήρη διαχωρισμό από το επιστημονικό τους πεδίο.
Και αυτό το επιστημονικό πεδίο είναι η Παιδαγωγική.
Επιπλέον, η Παιδαγωγική απομονώνεται από άλλα επιστημονικά πεδία με το να εντάσσεται σε μία αυτόνομη ομάδα προσανατολισμού.
Πρέπει να συνυπολογίσετε, πιστεύω, τις συνέπειες που, νομοτελειακά, θα επέλθουν και εύχομαι να διαψευστώ.
Σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι θα χρειαστεί ενδεχόμενη επανεξέταση ή επικαιροποίηση, στο άμεσο μέλλον, της συγκεκριμένης ρύθμισης.
Διαφορετικά τα Παιδαγωγικά Τμήματα θα απαξιωθούν και θα συρρικνωθούν.
Όπως έχω πει δημόσια πολλές φορές, η Παιδεία αποτελεί χώρο σύνθεσης.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, σε όλες τους τις βαθμίδες, πρέπει να υπόκειται σε μία διαρκή διαδικασία αξιολόγησης.
Να προσαρμόζεται στις ανάγκες της εποχής, να εμπλουτίζεται, να προσφέρει γνώση, μόρφωση, να αναδεικνύει δημιουργικούς πολίτες.
Το νομοσχέδιο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, οδηγεί σε ένα Νέο Λύκειο.
Της γνώσης, της μόρφωσης, της κριτικής σκέψης, της αντικειμενικής βαθμολόγησης και αξιολόγησης.
Της προσπάθειας, της δικαιοσύνης και μιας νέας προοπτικής.
Ευχαριστώ κύριε Υπουργέ,
Ευχαριστώ κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.